გზამკვლევი

ჯეინ ოსტინი, ინგლისური ლიტერატურის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ფიგურა, 1775 წელს სტივენტონში დაიბადა, მღვდლის ოჯახში. ის რვა შვილიდან მეშვიდე იყო და მთელი ცხოვრება მშობლებთან ერთად გაატარა, ჯერ სტივენტონში, შემდეგ კი ბათში, საუთჰემპტონსა და ჩავტონში. მიუხედავად იმისა, რომ ოჯახი მდიდარი არ იყო, მათ კარგი კავშირები ჰქონდათ და განათლებულები იყვნენ. ჯეინი და მისი და, კასანდრა, ძირითადად სახლში იღებდნენ განათლებას. კასანდრასთან ურთიერთობა ჯეინისთვის უმნიშვნელოვანესი იყო, რასაც მათი მრავალრიცხოვანი წერილებიც მოწმობს. სწორედ დებს შორის არსებული ეს ძლიერი კავშირი შეიძლება გამხდარიყო შთაგონების წყარო ოსტინის მრავალი რომანისთვის, სადაც ის დებს შორის ურთიერთობებს იკვლევს.

არც ჯეინი და არც კასანდრა არასოდეს გათხოვებულან, თუმცა ადრეულ ასაკში მათ ქორწინების შეთავაზებები ჰქონდათ. ეს სიტუაცია იმ დროისთვის სრულებით არ იყო უჩვეულო – ჯეინ ოსტინის ეპოქაში ადამიანების 10-დან 35%-მდე დაუქორწინებელი რჩებოდა. თუმცა, ჯეინისთვის მარტოხელა ქალის სტატუსი პრობლემას არ წარმოადგენდა. პირიქით, ქმრის არარსებობამ მას საშუალება მისცა, მთლიანად წერაზე კონცენტრირებულიყო და გარემოცვაზე დაკვირვების უნიკალური ნიჭი გამოეყენებინა.

ოსტინმა წერა ადრეულ ასაკში დაიწყო და პირველი რომანი ოცი წლის ასაკში დაასრულა. ოცდახუთი წლისთვის მას უკვე სამი რომანი ჰქონდა დაწერილი, თუმცა მისი პირველი გამოქვეყნებული ნაწარმოები, „გრძნობა და მგრძნობელობა“, 1811 წელს გამოვიდა. მისი ყველა ნამუშევარი ანონიმურად ქვეყნდებოდა და ოჯახის წევრების გარდა ცოტას თუ სცოდნია მისი ლიტერატურული მოღვაწეობის შესახებ. XIX საუკუნის დასაწყისში გამოცემები ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან გზათაგანი იყო, რომლითაც საშუალო ფენის ქალებს ფულის გამომუშავება შეეძლოთ.

ორი წლის შემდეგ, 1813 წელს, გამოქვეყნდა მისი მეორე რომანი, „სიამაყე და ცრურწმენა“, რომელმაც უდიდესი პოპულარობა მოიპოვა და ოსტინის ანონიმურობას წერტილი დაუსვა. მისი შემდეგი რომანი, „მენსფილდ პარკი“ (1814), ისე კარგად არ გაიყიდა, მაგრამ ოსტინმა 1816 წელს „ემა“ გამოუშვა, ბოლო რომანი, რომელიც მისი ნაადრევი სიკვდილის წინ გამოიცა. ჯანმრთელობის გაუარესების მიუხედავად, ოსტინმა ბოლო რომანი, „დარწმუნება“, ერთ წელზე ნაკლებ დროში დაწერა. „დარწმუნება“ და „ნორთენგერის სააბატო“ სიკვდილის შემდგომ, 1818 წელს გამოიცა და ერთად 500 ფუნტზე ოდნავ მეტი შეადგინა – მცირე თანხა დღევანდელი სტანდარტებით, მაგრამ მეტი, ვიდრე ოსტინს ოდესმე უნახავს სიცოცხლეში.

ოსტინი პერსონაჟების განვითარების ოსტატი იყო. ის საოცრად დაკვირვებული და ნიჭიერი ადამიანი გახლდათ, რომელსაც შეეძლო თავისი დაკვირვებები სიტყვებად ექცია, რათა მკითხველისთვის გასაგები და ნაცნობი ყოფილიყო. მისი მთავარი პერსონაჟები ყოველთვის ძალიან რეალისტურები და ნაცნობები არიან, საკუთარი უცნაურობებით, პრობლემებით, ძლიერი და სუსტი მხარეებით. ის მარტივად ანიჭებს მათ ბუნებრივ სირთულესა და სიღრმეს. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი გარკვეული თვალსაზრისით არაფრით გამოირჩევიან, ისინი მაინც უნიკალურები და სრულიად დამაჯერებლები არიან – ისინი ერგებიან თავიანთ გარემოს, მაგრამ ამავდროულად საკმარისად ჭკვიანები არიან იმისთვის, რომ ბოლომდე არ მოერგონ მას. ეს ის განცდაა, რაც ბევრ ადამიანს აქვს საკუთარ თავზე.

ჯეინ ოსტინი 1817 წელს, 42 წლის ასაკში გარდაიცვალა, მაგრამ მისი მემკვიდრეობა დღესაც ცოცხალია.