სამი მეგობარი

შინაარსი

რომანის ნარატივი იწყება სამი მეგობრის – რობერტ ლოკამპის, ოტო კესტერისა და გოტფრიდ ლენცის – ცხოვრების აღწერით 1920-იანი წლების ბერლინში. ისინი ყოფილი ჯარისკაცები არიან, რომლებსაც უჭირთ ომის შემდგომ რეალობასთან შეგუება. მუშაობენ ავტომექანიკოსებად და ერთად, როგორც პატარა, დახურული წრე, ცდილობენ გადარჩენას. მათი მეგობრობა არის ერთადერთი სულიერი თავშესაფარი და დასაყრდენი ამ გატეხილ სამყაროში.

სიუჟეტის ცენტრალური ხაზი არის მთხრობელის, რობერტ ლოკამპის, და ახალგაზრდა ქალის, პატრიცია ჰოლმანის, სიყვარულის ისტორია. მათი შეხვედრა და შემდგომი ურთიერთობა სინათლის სხივია რომანის ბნელ ატმოსფეროში. თუმცა, მათი ბედნიერება თავიდანვე ჩრდილქვეშ დგას პატის მძიმე ავადმყოფობის, ტუბერკულოზის, გამო. რომანის განმავლობაში აღწერილია მეგობრების ყოველდღიური ცხოვრება: მუშაობა ავტოფარეხში, სადაც ისინი არემონტებენ დაუმარცხებელ ავტომობილ „კარლს“, რესტორანში მომუშავე ყოფილ პროფესორ იაფესთან ურთიერთობა და რბოლებში მონაწილეობა. სიუჟეტი თანდათან ვითარდება, როდესაც პატის ჯანმრთელობა უარესდება და ის იძულებულია სანატორიუმში გადავიდეს. ამას მოჰყვება კიდევ ერთი ტრაგიკული მოვლენა – ლენცის მკვლელობა პოლიტიკური მოტივით, რაც მეგობრების პატარა, ჰარმონიული სამყაროს დანგრევის პირველი ნიშანია. რომანი სრულდება პატის გარდაცვალებით, რაც საბოლოოდ არღვევს რობერტის იმედს და აჩვენებს, რომ ამ ეპოქაში ბედნიერება და სიყვარული განწირულია მარცხისთვის.

რომანი შედგება ხანმოკლე, მაგრამ ინტენსიური ბედნიერების მომენტებისგან (მეგობრებთან ერთად სიმთვრალე, სიყვარული, რბოლა) და შემდგომი მწარე იმედგაცრუებებისგან. ეს სიმბოლურად გამოხატავს „დაკარგული თაობის“ მდგომარეობას, რომლებიც ეძებენ ხანმოკლე სიხარულს დიდ ხნიანი სასოწარკვეთილების ფონზე. ამ სიუჟეტურმა სტრუქტურამ აჩვენა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ რობერტი და პატი ცდილობენ შექმნან ბედნიერების პატარა ოაზისი, მათი სიხარული ყოველთვის ხანმოკლეა და მას ჩრდილს აყენებს პატის ავადმყოფობა. ყოველ იმედის გაელვებას მოჰყვება ტრაგიკული რეალობა, რაც საბოლოო ჯამში, რომანის დასასრული ღრმა მწუხარებას ტოვებს. ეს მიმდინარეობა აჩვენებს, რომ ამ ეპოქაში სრული ბედნიერება თითქმის შეუძლებელი იყო ისტორიული და სოციალური ფონის გამო.

„სამი მეგობარი“ სრულდება ტრაგიკულად, თუმცა რომანის მთავარი გზავნილი არ არის სასოწარკვეთილება. ეს არის განწირული, მაგრამ ამაყი ოპტიმიზმის მანიფესტი, რომელიც ამტკიცებს, რომ სიყვარული და მეგობრობა არის სიცოცხლის მთავარი ღირებულებები, თუნდაც ისინი განწირულები იყვნენ მარცხისთვის. ეს არის „დაკარგული თაობის“ უკანასკნელი, მამაცი ბრძოლა არა სამყაროს შესაცვლელად, არამედ საკუთარი სულის გადასარჩენად. რომანის დასასრული არ ტოვებს მკითხველს იმედგაცრუებულს, არამედ გვიჩვენებს, თუ რამდენად ძლიერი შეიძლება იყოს ადამიანური კავშირები და რომ ამ კავშირების გამოცდა ღირს, თუნდაც დანაკარგი გარდაუვალი იყოს. ეს მარადიული გზავნილი რომანს უნივერსალურს ხდის.

რომანის გავლენა ლიტერატურაზე და მისი აქტუალობა დღესაც უდაოა. ის ეხება თემებს, რომლებიც დღესაც აქტუალურია: პოსტ-ტრავმული სტრესი, პოლიტიკური პოლარიზაცია, ეკონომიკური გაჭირვება და მარტოობა თანამედროვე სამყაროში. რომანი გვახსენებს, რომ ადამიანური კავშირები არის ის ერთადერთი, რასაც შეუძლია იმედი მოგვცეს და სიმტკიცე შეგვმატოს დანგრეულ სამყაროში. ამიტომაც „სამი მეგობარი“ რჩება მსოფლიო ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან და მტკივნეულ ნაწარმოებად.